Khi lệnh cấm vận vũ khí của LHQ đối với Iran hết hiệu lực, Mỹ đã thề sẽ trừng phạt những ai bán vũ khí cho Iran, nhưng có vẻ một số công ty Israel không mấy mảy may trước lời cảnh báo từ quốc gia đồng minh Mỹ, chuyên gia quân sự Mỹ Kris Osborn nhận định.
Mặc dù Iran nói rằng họ không có kế hoạch “mua tùy tiện”, nhưng trên thực tế vẫn có những nguồn cung cấp bí mật cho quốc gia này. Vụ rò rỉ điện tín ngoại giao mật đã để lộ ra doanh nghiệp Israel đã tiếp tay cho Iran bất chấp lệnh cấm vận của Mỹ.
Theo tìm hiểu của tờ Army-Technology, cái tên Elbit Systems, Tập đoàn bị tố cáo lén bán vũ khí tự giới thiệu trên website của mình là một công ty công nghệ cao quốc tế có trụ sở tại Israel, từng tham gia vào hàng loạt hoạt động quốc phòng và an ninh trên khắp thế giới.
Elbit Systems chuyên nghiên cứu và phát triển các hệ thống vũ khí trên không, trên bộ và trên biển được ứng dụng cho quốc phòng, an ninh nội địa và thương mại.
Đặc biệt., Elbit Systems khẳng định sẵn sàng đáp ứng “các yêu cầu ngày càng tăng của khách hàng trong nhiều lĩnh vực”. Và chính Elbit Systems thừa nhận rằng thời gian gần đây có sự gia tăng phân bổ ngân sách quốc phòng ở Mỹ, Châu Âu và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, nhưng xu hướng này lại giảm ở các quốc gia Châu Mỹ La tinh. Đây phải chăng là một cách gián tiếp thừa nhận các khách hàng tiềm năng của Elbit Systems là ở khu vực Châu Á – TBD, mà cụ thể là TQ?
Quy mô hoạt động của Elbit Systems được cho là “tầm cỡ” với khoảng 13.895 nhân viên, chuyên môn chủ yếu là nguyên cứu và phát triển lĩnh vực kỹ thuật, cơ khí và máy tính. Hệ thống công ty con của Elbit Systems trải khắp thế giới từ Israel, Châu Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ và Châu Á – Thái Bình Dương.
Công ty con của Elbit Systems ở Mỹ là Elbit Systems of America, LLC (Elbit Systems of America), đóng vai trò là nhà thầu cho các chương trình Tài chính Quân sự Nước ngoài (FMF) và Bán hàng Quân sự cho Nước ngoài (FMS) của Mỹ.
Mặc dù vậy, một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên tiết lộ, Mỹ đã không hề biết rằng, công ty có trụ sở ở Israel này đã âm thầm lén bán các vũ khí cho các quốc gia nằm trong “danh sách đen”, và những thương vụ của Elbit Systems có lẽ sẽ khiến Mỹ phải rùng mình vì sự táo tợn của nó.
Theo một tài liệu được tung ra trên Diễn đàn Guns & Ammo Forum, bất chấp sự phản đối gắt gao từ Mỹ, Elbit Systems đã âm thầm thực hiện trót lọt nhiều hợp đồng mua bán với các nước bị Mỹ cấm vận với cái giá “không thể tin nổi” – như nhận định của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhà nước Israel David Melech Friedman.
1. Năm 2016, một công ty con của Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) đã ký hợp đồng mua một số radar điều khiển hỏa lực trên không tiên tiến từ Elbit Systems. Sau đó, công ty con của PLA lại tiếp thị sản phẩm này cho một số quốc gia Nam Á khác, trong đó có Iran. Hiện chưa rõ Iran có đặt mua sản phẩm này từ TQ hay không, nhưng được biết thương vụ trên đã mang về cho Elbit Systems số tiền 105 triệu USD.
2. Một thương vụ béo bở khác mà Elbit Systems kiếm được từ Venuezuela, quốc gia cũng nằm trong danh sách cấm của Mỹ đã diễn ra vào cuối tháng 10/2018. Theo đó, Elbit Systems đã bán trót lọt 3 chiếc máy bay tiêm kích Kfir (máy bay đánh chặn hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết do Israel nghiên cứu chế tạo từ cuối những năm 1960 dựa trên nguyên mẫu Mirage-5 của Pháp) cho Vuenezuela với cái giá không thể “ngọt” hơn là 127 triệu USD (giá trung bình là 20-30 triệu USD/chiếc).
Đây được xem là một cái giá quá hời và rằng Venezuela đã không tiếc tiền mua trước tình hình chính trị đầy biến động của nước này. Chính quyền Venezuela khi đó đang rất cần đầu tư cho các binh sĩ, quân đội và dân quân những trang thiết bị quân sự hiện đại nhất và buộc phải chấp nhận “chịu chi” cho Elbit Systems.
3. Đầu tháng 09/2020 vừa qua, Elbit Systems tiếp tục với thương vụ táo bạo khi dám bán thứ vũ khí có thể giúp TQ chống lại “việc thực thi quyền tự do hàng hải ở Biển Đông” của Mỹ.
Đó là một loại radar cao tần hiện đại có khả năng phát hiện máy bay và tàu thuyền từ khoảng cách xa vượt đường chân trời, và trên lý thuyết có khả năng phát hiện một số máy bay tàng hình trong một số trường hợp nhất định. Việc TQ trang bị loại radar này sẽ làm hạn chế khả năng tiếp cận Biển Đông của các tiêm kích tàng hình tối tân được Mỹ trang bị, bao gồm cả chiếc F-35B.
Radar này được TQ lắp đặt trên đá Châu Viên, một trong những đảo nhân tạo Trung Quốc bồi đắp phi pháp nằm ở khu vực trung tâm phía nam Biển Đông, được trang bị trong chiến lược chống tiếp cận/chống xâm nhập khu vực (A2/AD) ngày càng tăng của Trung Quốc ở Biển Đông.
Có lẽ vì “khả năng chống lại vũ khí Mỹ” của nó mà TQ đã sẵn sàng chi trả đến 200 triệu USD cho Elbit Systems để mua bằng được loại radar này.
Hiện vẫn chưa rõ các thương vụ trên của Elbit Systems có sự tiếp tay của Chính phủ Israel hay không, dù chính Chính phủ nước này vẫn luôn nỗ lực để đạt được thỏa thuận với Mỹ hòng nới lỏng bớt lệnh trừng phạt để Israel có thêm nhiều hợp đồng quân sự.
Sau khi vụ việc này bị phanh phui, nhiều khả năng Elbit Systems sẽ rơi vào tầm ngắm của Mỹ và sẽ bị cấm hoàn toàn trên các hợp đồng xuất lẫn nhập khẩu vũ khí và Chính phủ Israel cũng sẽ đứng ngồi không yên trước sự trừng phạt của Mỹ, theo nhận định của Mick Mulroy, một cựu sĩ quan CIA.
