Một vụ việc chấn động đã từng bị phanh phui những tưởng đã chìm xuồng khi PVN dám ném 584 triệu USD “qua cửa sổ” khi đầu tư tại Venuezuela nay lại được A09 – Bộ Công an khai quật. Cơ quan an ninh điều tra vừa yêu cầu Tập đoàn Dầu khí Việt Nam cung cấp thông tin, tài liệu và danh sách những cá nhân liên quan đến dự án Junin 2 – Venezuela nhằm thu thập chứng cứ. Ít ai biết, dự án Junin 2 có tới 3 cái lạ, 1 trong số đó là việc dù đã được 2 Bộ (KH-ĐT & TC) cảnh báo rủi ro, nhưng PVN vẫn “cương quyết” đầu tư!
Không chỉ A09, Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu – Bộ Công an (C03) hồi tháng 03/2020 từng có văn bản đề nghị PVN cung cấp toàn bộ hồ sơ tài liệu liên quan đến việc thực hiện dự án này.
Dự án Junin 2 do PVEP (công ty con của PVN) làm chủ đầu tư, thực hiện từ năm 2010 trên cơ sở thành lập Công ty Liên doanh Petromacareo giữa PVEP và Công ty Dầu khí Venezuela (đơn vị thành viên của Công ty Dầu khí quốc gia Venezuela).
Để dẫn tới thảm cảnh như hiện nay, PVN đã có những bước trượt dài đầy sai phạm tại dự án Junin-2. Xin liệt kê “3 cái lạ” đã nói ở trên của 1 trong 11 dự án của PVN đầu tư ra nước ngoài nhưng gặp khó khăn, phải tạm dừng triển khai, nguy cơ thiệt hại rất lớn.
PVN cố tình không xin ý kiến Quốc hội trước một dự án có vốn đầu tư khủng và PVN góp hơn 30% vốn vào dự án.
Tháng 11/2008, Bộ KH-ĐT có tờ trình Thủ tướng xin phê duyệt Dự án Junin 2 với tổng mức đầu tư hơn 1,24 tỷ USD. Trong đó, PVN còn phải trả thêm cho phía đối tác Venezuela số tiền hoa hồng là 584 triệu USD.
Dù Bộ KH-ĐT đã xin Quốc hội đặc cách với dự án để sớm cấp giấy đầu tư nhưng Quốc hội đã không đồng ý. Để thoát khỏi sự phê duyệt của Quốc hội, PVN đã nghĩ ra cách luồn lách là giảm vốn đầu tư xuống dưới 30% chỉ còn 29,9% hòng thực hiện dự án cho bằng được.
Khi đó Bộ KH-ĐT đã cảnh báo PVN phải hết sức thận trọng khi dùng vốn nhà nước và vốn vay của DN nhà nước để thực hiện.
Lạ lùng tiền phí hoa hồng 584 triệu USD.
Dù chưa nhận được giấy phép đầu tư, PVN đã dám làm liều ký hợp đồng chính thức với đối tác Venezuela, thậm chí còn chuyển hẳn 300 triệu USD phí hoa hồng cho đối tác. Các đợt nộp phí hoa hồng tiếp theo lần 2 và 3, mỗi đợt 142 triệu USD. Điều này đồng nghĩa khi chưa thăm dò, khai thác giọt dầu nào thì PVN cũng phải trả đầy đủ phí tham gia hợp đồng 584 triệu USD cho đối tác ngoại.
Một kiểu đầu tư táo bạo, mạo hiểm hay là kiểu đầu tư vô tội vạ, bất chấp tất cả của những bộ óc siêu việt tại PVN? Kết quả của nó là gì, 584 triệu USD mất trắng mà không khai thác, thăm dò được một giọt dầu nào, còn dự án thì bị tạm dừng triển khai theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo ngày 2/12/2013 của Văn phòng Chính phủ.
2 Bộ (KH-ĐT & TC) từng cảnh báo rủi ro, nhưng PVN vẫn “quyết tâm” đầu tư!
Ngoài Bộ KH&ĐT, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Bộ Tài Chính khi đó cũng có những cảnh báo và bày tỏ lo ngại khi dự án chưa làm rõ được rủi ro tại quốc gia đầu tư, khả năng huy động vốn, trong đó làm rõ về thời gian ân hạn khoản vay…
Bộ Tài chính còn yêu cầu PVN giải trình khoản thanh toán 584 triệu USD bằng tiền mặt trong khoảng thời gian ngắn cái gọi là “phí tham gia hợp đồng (bonus)” cho phía Venezuela. Nhưng bất chấp tất cả, PVN vẫn cố đấm ăn xôi, làm cho bằng được.
Động lực nào khiến PVN háo hức chuyển tiền cho đối tác Venezuela dù chưa đánh giá hết những rủi ro, tiềm lực khai thác? Điều gì khiến PVN tự đẩy mình vào tình huống “tiến thoái lưỡng nan” khi chưa nhận được giấy phép đầu tư đã vội ký hợp đồng, tự đẩy mình vào thế bị ràng buộc, không làm tiếp sẽ phải chịu phạt?
Qua những gì PVN làm, rõ ràng Tập đoàn này đã cố tình báo cáo sai sự thật về kết quả thăm dò, về đánh giá trữ lượng, bỏ qua các cảnh báo rủi ro, làm mất mát một lượng vốn khổng lồ của nhà nước. Chưa kể nhiều chi phí khác, dự án đã làm thất thoát 532 triệu USD, tương đương 11.000 tỉ đồng.
Một tập đoàn lớn của nhà nước, là một trong những điểm tựa của nền kinh tế, sao có thể kinh doanh một cách bừa bãi, coi tiền như cỏ rác như vậy? Liệu số tiền hoa hồng kia có được chia đôi cho PVN khiến tập đoàn này phải làm những điều vô lý, đi ngược với quy luật kinh doanh hay không?
Rất mong cơ quan điều tra của Bộ Công an sớm có kết quả, và sớm đưa ra được những cái tên đứng ra chịu trách nhiệm cho những kiểu đốt tiền dân vô tội vạ này.
Đăng Quang
