Cách đây vài hôm, tàu Tàu Bạch Đằng có tải trọng hơn 2.500 tấn đang chở 1.500 tấn tro bay của nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đi đến Cảng Nhơn Trạch – Đồng Nai để trả hàng thì bị chìm. Điều đáng nói là tàu lại chìm trong điều kiện thời tiết hoàn toàn bình thường, điều này khiến dư luận đặt ra câu hỏi liệu vụ chìm tàu này là kịch bản được dàn dựng từ trước, để giúp nhà máy này giải quyết bài toán khó?
Theo như phản ánh tàu Bạch Đằng chở 1.500 tấn tro bay cùng 7 thuyền viên đi Vũng Tàu để trả hàng. Khi đến vùng biển cách Mũi Né khoảng 0,5 hải lý thì bị chìm hoàn toàn. Điều đáng nói là, tàu lật ngang và chìm trong điều kiện thời tiết có gió cấp bốn, cấp năm; sóng cao từ 1,5 – 1,7 mét. Mà theo Thang sức gió Beaufort, gió cấp bốn, cấp năm là gió vừa phải và gió mạnh vừa phải khiến những cành cây nhỏ chuyển động hay đu đưa nhưng thuyền lại bị lật.
Được biết, tro bay là bụi khí thải dưới dạng hạt mịn thu được từ quá trình đốt cháy nhiên liệu than đá trong các nhà máy nhiệt điện chạy than, là phế thải thoát ra từ buồng đốt qua ống khói nhà máy, thuộc danh mục chất thải nguy hại.
Tuy nhiên, sau sự cố xảy ra, Bộ TN&MT khẳng định không gây ảnh hưởng nghiêm trọng về môi trường biển vì đây là loại tài nguyên tái chế được sử dụng làm nguyên liệu đầu vào, phụ gia của ngành sản xuất xi măng. Còn chuyên gia Hoàng Dương Tùng cho rằng sự cố có thể gây hai lo ngại về môi trường. Thứ nhất, có thể xảy ra sự cố tràn dầu, thứ hai là nguy cơ phát tán tro bay ra môi trường biển.
Trong thời tiết bình thường, tàu chỉ chở khối lượng tro gần bằng 2/3 trọng tải của con tàu, nhưng lại bị chìm. Điều này khiến dư luận hoài nghi liệu có hay không việc cố ý nhấm chìm tàu để xử lý một lượng lớn bụi thải, khi nhà máy này đang cần phải giải quyết lượng tro xỉ không có đầu ra?
Nghi ngờ này rất có cơ sở bởi:
Trước đó, ông Lý Tư Trí phó giám đốc Công ty nhiệt điện Vĩnh Tân, thừa nhận khi xây dựng các NMNĐ ở Vĩnh Tân, chưa tính tới đến bài toán tiêu thụ tro xỉ và xem việc xây dựng bãi chứa tro xỉ như là phương án dự phòng để tích trữ. Đến khi vận hành năm 2016 thì mới tìm được đầu ra cho 50% lượng tro xỉ than. Còn lại 50% phát hành hồ sơ mời chào dịch vụ tiêu thụ, xử lý, lựa chọn các đối tác năng lực dùng vào việc phối trộn san lấp, sản xuất ximăng, đúc khối bêtông chắn sóng (TETRAPOD)…
Tuy nhiên đến 8/2020 tỉnh Bình Thuận phải lên kế hoạch đi tìm đường ra cho tro, xỉ nhiệt than Vĩnh Tân. Lúc bấy giờ lượng tro, xỉ than phát sinh đã lên đến hàng triệu tấn và chủ đầu tư vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu trong việc tiêu thụ, xử lý mà chủ yếu chôn lấp tại bãi thải.
Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 mỗi năm thải ra chừng 1,2 triệu tấn tro xỉ. Còn mỗi ngày, cả ba nhà máy tại trung tâm thải ra khoảng 10.000 tấn tro xỉ. Lượng tro thì quá tải, nhưng đến nay chỉ có vài đơn vị tiêu thụ nên lượng tồn đọng đã đạt mức báo động. Hiện gần 10 triệu tấn tro xỉ tồn ứ, gây mối lo về ô nhiễm môi trường xung quanh, đe dọa đến đời sống của người dân.
Bài toán tiêu thụ tro xỉ than vẫn chưa có lời giải dù Vĩnh Tân 2 đã hoạt động hơn 3 năm. Vì thế các nhà máy còn lại chưa khởi công vì chưa tìm được đầu ra cho tro xỉ than. Vì vậy, ông Huỳnh Thanh Cảnh, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Bình Thuận đã đề nghị EVN hoàn chỉnh các đề án tiêu thụ tro xỉ đối với từng chủ phát thải và đưa Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân vào diện giám sát đặc biệt quốc gia.
Như vậy, vấn đề xử lý tro xỉ than tại Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân, nhất là nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 chưa có biện pháp hiệu quả. Lượng tro sỉ ngày một tăng, nếu các bãi chưa tro xỉ than của các nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân vỡ trận thì người dân sống xung quanh sẽ gánh đủ. Rơi vào cảnh tiến thoái lưỡng nan thế này, liệu nhà máy Vĩnh Tân 2 có tính đến kế hoạch nhấn chìm tro xỉ xuống biển thông qua chiêu bài chìm tàu khi chở từ nơi này đến nơi khác?
Đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc điều tra làm rõ, có hay không việc tàu bị chìm theo kịch bản đã ấn định từ trước. Điều tra thật kỹ càng, khách quan sẽ tránh được nghi ngờ đồng thời cũng không loại trừ có âm mưu thâm độc nếu có.
T.L
