Cực kỳ quan ngại xen lẫn “xúc động, tự hào” trước quyết tâm cứu một dự án nhiệt điện 41.000 tỷ đã đắp chiếu, phơi sương phơi nắng suốt 63 tháng qua của Bộ Công thương; qua đó cũng thấy khả năng đóng thuế và gánh nợ vô bờ bến của dân mình.
Nhiệt điện Thái Bình 2 là một dự án lớn và tâm huyết của Bộ Công thương. Với công suất 1.200 MW, dự án này do Tập đoàn Dầu khí Quốc gia (PetroVietnam) làm chủ đầu tư, hiện mới đạt khoảng 83% khối lượng tiến độ. Bộ trưởng nhấn mạnh: “Không có lí do gì mà chúng ta lại để thất thoát tài sản, thất thoát nguồn lực đầu tư lớn như vậy, nhất là khi Dự án có điều kiện để hoàn thành”.
Nhiệt điện Thái Bình 2 có tổng vốn đầu tư 41.000 tỷ đồng (tương đương 1,827 tỷ USD) sau nhiều lần điều chỉnh. Đến nay đã giải ngân 32.000 tỷ đồng, nhưng đáng tiếc hiện vẫn chỉ là đống sắt vụn, phơi sương phơi nắng suốt 63 tháng. Có lẽ thấy nguồn lực nhà nước đang nằm chết đống, phung phí tiền của dân nên mới đây Bộ Công thương quyết định tung thêm ít nhất 10.000 tỷ đồng nữa cho dự án. Thậm chí biết đâu khi dùng hết 10.000 tỷ mà tiến độ lỡ như chỉ đạt 85%, thì Bộ sẽ tiếp tục giải cứu dự án, chứ không thể để nó chết dễ dàng như thế. Quan trọng gì tiền bạc, nguồn lực quốc gia, tài sản đất mới mới là quan trọng.
Trong khi 10.000 tỷ đồng làm tiếp nhà máy nhiệt điện chưa biết đào đâu ra (mà chắc chắn là tiền thuế, mồ hôi nước mắt của dân chứ các vị làm dự án có bao giờ bỏ ra đồng nào đâu, thậm chí càng làm dự án thì càng giàu, càng đút túi được nhiều triệu USD, biệt thự, xe sang…), thì nhiều thiết bị dù chưa đưa vào sử dụng nhưng đã bị quá thời hạn bảo hành của nhà sản xuất/nhà chế tạo.
Thêm nữa, Thanh tra chính phủ từng chỉ ra rằng, PVC không có kinh nghiệm làm tổng thầu EPC nhà máy nhiệt điện than, năng lực tài chính kém, không đảm bảo khả năng thanh toán cho các công việc đã hoàn thành và tạm ứng cho các hợp đồng đã ký với nhà thầu phụ…Nhà máy Nhiệt điện Thái bình 2 đang trở thành đống sắt vụn do tham nhũng, do thiếu vốn, chi phí đầu tăng,… PVC từng rút vài nghìn tỷ tiền tạm ứng của dự án vào mục đích khác, làm thiếu hụt nguồn tiền thực hiện dự án.
Theo báo cáo của Petro Vietnam, dự kiến đến khi hoàn thành dự án, tổng thầu PVC sẽ bị thiếu hụt khoảng 55,18 triệu USD và 1.095 tỷ đồng so với giá trị Hợp đồng EPC được ký điều chỉnh sau khi tổng mức đầu tư được điều chỉnh lần 2 được duyệt. Thế nên nếu Bộ Công thương đã quyết cứu, thì cũng nghĩ cách làm sao giải quyết những vướng mắc, yếu kém này nhé. Rồi còn mớ máy móc, thiết bị đóng sét do phơi sương phơi nắng, chắc cũng phải cứu nhỉ? Nếu không thì dù có xong 100% dự án thì đây cũng chỉ là bãi tha ma sắt vụng, nhập công nghệ và máy móc hàng Tàu thôi.
Mấy hôm nay, EVN đang la toáng lên là thiếu điện trầm trọng, phải mua điện từ Trung Quốc với giá cao gấp chục lần bình thường. Nếu quả như thế thì thật đáng lo ngại! Có như vậy mới thấy sự cần thiết của việc giải cứu dự án nhiệt điện than ô nhiễm này. 42.000 tỷ thì có là gì? Dù 100.000 tỷ cũng phải đầu tư để người dân có điện xài, EVN có nguồn thu, rồi còn dư điện mà bán sang Trung Quốc, Lào giá rẻ nữa chứ.
32.000 tỷ đã thành đống sắt vụn, thêm 10.000 tỷ có chạy được không, hay hoàn thành xong lại thêm hàng chục nghìn tỷ trùng tu mới dùng được? Một cái vòng lẩn quẩn.
Chỉ tính riêng tiền đã bơm vào dự án, thì Nhiệt điện Thái Bình 2 đang phải trả lãi 6 tỉ đồng mỗi ngày chậm tiến độ. Tiền đó lấy từ đâu ra? Tất nhiên PVN sẽ ứng trước? Mà PVN là quả đấm thép kinh doanh bằng tiền thuế của dân, bằng tiền từ việc “đào lên và bán” nên rốt cuộc thì cũng chỉ có dân mình nai lưng ra trả. Coi bộ gánh nặng ngày càng nhiều, sức của dân mình thiệt đáng khâm phục!
Nghịch lý là, EVN – đứa con cưng của Bộ Công thương thì một tay chèn ép, bắt các nhà máy điện gió tư nhân giảm công suất, cắt hợp đồng mua điện nhằm bóp chết “lũ điện gió vớ vẩn”, một tay vừa trình Bộ yêu sách đòi tăng giá điện ít nhất 45% nữa, vì… bán điện lỗ quá. Còn Bộ Công thương, một mặt o bế cho đứa con cưng tận răng, muốn tăng giá điện thì cho tăng giá điện, đầu tư tùm lum lỗ hàng trăm nghìn tỷ đồng, không có tiền trả cũng tạo điều kiện cho tăng giá điện giải cứu, rồi thì nay lại rót thêm núi tiền thuế của dân giải cứu mấy dự án nhiệt điện bê bối và ô nhiễm chết người … Nghĩ cũng lạ thật!
Lam Anh
