Đôi nét về gốm sứ Satsuma Nhật Bản

Satsuma là một loại gốm sứ truyền thống nổi tiếng của Nhật Bản, được chế tác và phát triển từ thế kỷ 16. Được đặt tên theo tỉnh Satsuma (nay là tỉnh Kagoshima), gốm sứ Satsuma đã trở thành một biểu tượng văn hóa và nghệ thuật quan trọng trong nền công nghiệp sứ Nhật Bản.

Gốm sứ Satsuma xuất hiện vào vào thời đại Edo (1615 – 1866), kỷ nguyên vàng của nghề thủ công Nhật Bản và được làm bằng loại đất sét màu nâu. Sứ Satsuma là một cái gì đó giữa sứ và đồ gốm bởi vì nó được nung ở nhiệt độ thấp hơn so với sứ. Đặc trưng của dòng sứ này là lớp men hơi vàng và thường được trang trí một cách cầu kỳ, phức tạp với hình ảnh những con người nhỏ bé hay động vật, phong cảnh. Trong thời kỳ Meiji (1868 – 1912), thuật ngữ Satsuma mô tả những sản phẩm gốm sứ đặc biệt được xuất khẩu sang phương Tây.

Gốm sứ Satsuma mang giá trị về mặt nghệ thuật và còn là biểu tượng của văn hóa Nhật Bản. Ảnh: Nguyễn Chí Hướng

Gốm sứ Satsuma khá đa dạng về chủng loại, tuy nhiên, những tác phẩm phổ biến nhất vẫn là bình (thường chế tác theo cặp), bát, đĩa và lọ có nắp. Bên cạnh đó, cũng có thể kể đến các loại tượng trang trí, tách trà và các nút gốm cầu kỳ, tinh xảo. Điểm chung của đồ gốm Satsuma là cốt xốp mịn của đất kKyusu miền nam Nhật Bản và lớp men rạn với lớp họa tiết trang trí bên ngoài được vẽ bằng nhiều màu sắc kết hợp với nhũ bột vàng tỉ mỉ và cầu kỳ.

Gốm sứ Satsuma nổi tiếng với độ tinh xảo và sự tinh tế trong từng chi tiết. Với thiết kế tinh vi và các đường nét mềm mại, sản phẩm Satsuma thường mang một vẻ đẹp truyền thống và đậm chất cổ điển. Gốm sứ Satsuma thường được trang trí bằng các hoa văn phong cách Nhật Bản, như hoa anh đào, cánh đồng lúa, chim, và cây cỏ. Một đặc điểm nổi bật của gốm sứ Satsuma là kỹ thuật sơn mài, nơi các họa tiết được vẽ bằng mực mài sau đó đốt trong lò để tạo ra màu sắc rực rỡ và bền vững. Kỹ thuật này đòi hỏi sự khéo léo và kiên nhẫn từ các nghệ nhân, và tạo nên những tác phẩm sứ đẹp mắt với màu sắc tươi sáng và chi tiết tinh xảo.

Do Satsuma là tên gọi chung cho một dòng gốm nên có nhiều dấu triện, con dấu khác nhau. Trong đó, những sản phẩm Satsuma có giá trị cao nhất thường có một ký tự là một hình tròn và dấu thập ở trong – đây cũng là một trong những dòng gốm Satsuma có niên đại cổ xưa nhất.

Gốm Satsuma thường được dùng để trang trí chứ không mang nhiều ý nghĩa thực dụng, thậm chí có những sản phẩm còn sử dụng vàng thật để trang trí nên có giá trị rất cao. Chủ thể trang trí của gốm Satsuma cũng rất đa dạng, từ những hình ảnh cuộc sống hàng ngày cho đến những vị thần, những chiến binh, những cô geisha,… Sự cầu kỳ, tinh xảo đến từng chi tiết của các sản phẩm Satsuma cũng mang đến giá trị nghệ thuật cao và được những nhà sưu tầm cực kỳ yêu thích.

Gốm sứ Satsuma không chỉ có giá trị về mặt nghệ thuật, mà còn được coi là một biểu tượng của văn hóa Nhật Bản. Với lịch sử hơn nửa thiên niên kỷ, gốm sứ Satsuma đã trở thành một món đồ trang trí đáng giá và được người sưu tập trên khắp thế giới săn đón. Dưới tác động của thời gian và công nghệ hiện đại, nghệ thuật gốm sứ Satsuma vẫn tồn tại và phát triển. Các nghệ nhân ngày nay vẫn tiếp tục thể hiện tình yêu và đam mê của mình qua từng tác phẩm gốm sứ Satsuma mới, mang lại sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.

Nguyễn Chí Hướng

Từ khóa:
Bài viết liên quan